Konstytucja Konfederacji Szwajcarskiej z dnia 18 kwietnia 1999 roku jest podstawowym dokumentem prawnym Szwajcarii, który wszedł w życie 1 stycznia 2000 roku.

Konstytucja ta wywodzi się od pierwszej konstytucji federalnej z 12 września 1848 roku, która przekształciła Szwajcarię z konfederacji państw w państwo federacyjne.

 

Okładka konstytucji Szwajcarii(Okładka oryginalnej Konstytucji Federacji Szwajcarii; Źródło: Wikipedia)

 

Konstytucja Szwajcarii a Prawo 

Konstytucja federalna zajmuje najwyższe miejsce w szwajcarskim systemie prawnym. Wszystkie akty prawne federacji (ustawy federalne, rozporządzenia, decyzje federalne) oraz akty prawne kantonów i gmin są jej podporządkowane. Zasadniczo nie mogą one sprzeciwiać się konstytucji federalnej.

Wyjątkiem jest przymusowe prawo międzynarodowe, któremu podporządkowana jest konstytucja federalna. Na tej samej linii co konstytucja federalna znajdują się umowy międzynarodowe służące ochronie praw człowieka, takie jak Europejska Konwencja Praw Człowieka (EKPC) lub Pakt I i II ONZ.

Konstytucja federalna wyłącza bezpośredni, sądowy sposób zakwestionowania "aktów" (tj. regulacji prawodawczych i aktów indywidualnych) Zgromadzenia Federalnego i Rady Federalnej. Sprawdzenie rozporządzeń pod kątem zgodności z konstytucją jest jednak możliwe w konkretnych przypadkach. 

 

Struktura i zawartość Konstytucji

Konstytucję wprowadza preambuła, rozpoczynająca się od odniesienia do Boga "W imię Boga wszechmogącego!".

Rzeczywisty tekst konstytucji podzielony jest na sześć tytułów:

  • Tytuł 1: Ogólne postanowienia
    Zawiera podstawowe cele państwa (Art. 2), pozycję kantonów (Art. 3), języki narodowe (Art. 4) oraz zasady państwa prawnego (Art. 5).

  • Tytuł 2: Prawa podstawowe, prawa obywatelskie i cele społeczne
    Reguluje prawa podstawowe (Art. 7–36), prawa obywatelskie (Art. 37–40) oraz cele społeczne (Art. 41).

  • Tytuł 3: Podział kompetencji
    Określa podział kompetencji między trzema poziomami struktury państwowej (Art. 43–135). Szczególnie istotna jest lista kompetencji federacji (Art. 54–125), które mogą być zmieniane zarówno przez władze federalne, jak i z inicjatywy obywatelskiej.

  • Tytuł 4: Prawa polityczne ludu i kantonów
    Reguluje prawa bezpośredniej demokracji, takie jak inicjatywa i referendum (Art. 136).

  • Tytuł 5: Organy federalne
    Opisuje organizację i kompetencje Zgromadzenia Federalnego (Art. 143–173), Rady Federalnej i administracji federalnej (Art. 174–187) oraz Sądu Federalnego i innych organów sądowniczych (Art. 188–191 oraz Art. 191a–c).

  • Tytuł 6: Rewizja konstytucji i przepisy przejściowe
    Zawiera możliwości rewizji konstytucji oraz przepisy przejściowe.

 

Znaczenie Konstytucji

Konstytucja Konfederacji Szwajcarskiej jest fundamentem prawnego porządku kraju, zapewniając stabilność i jasność w systemie prawnym. Jej nadrzędność nad innymi aktami prawnymi gwarantuje, że wszelkie prawa i regulacje muszą być zgodne z zasadami konstytucji, co jest kluczowe dla funkcjonowania demokracji i państwa prawnego.